SON DAKİKA

Uzayda tarım

21'nci yüzyılda sürdürülebilir insanlık neslinin birincil sorunu gıda güvencesidir. Bütün Dünya; yaşanmakta olan iklim krizi ve tarım arazilerinin azalması nedenleriyle bitki üretimi yöntemlerine bakış açılarını değiştirmek zorunda kalmıştır. Gün ışığına gerek duyulmadan, LED ışıklar kullanılarak ve su tasarrufu sağlanarak bitki üretmeye yönelmektedir.

Dikey tarım; dikey yığılı katmanlarda, topraksız alanda, sıvı ortamda,  sıvı veya katı ortam olmadan bitki yetiştirmeye verilen isimdir. Dikey tarım ile elde edilen kazanç, geleneksel tarım modellerinin 50 katından fazla olması ve daha az maliyetle, daha az kimyasal kullanılarak, daha dar alanda kaynakları tasarruflu kullanarak yapılan tarım modelidir. Doğal kaynakların daha verimli harcanması, bitki yetiştirme maliyetlerinin düşürülmesi ve daha çok miktarda bitki üretilmesi tercih edilme oranını artırmaktadır. Yatay veya dikey tarım ürünleri üretiminde enerji tüketiminin yüksek olması, enerjinin karbon ve su ayak izi ile çevre kirliliği oluşturması nedeniyle eleştirilmektedir.

Tarım ve Orman Bakanlığı da geleneksel yöntemlerden 50 kat fazla ürün üretilmesi ve üreticinin 50 kat fazla kazanç elde etmesini dikkate alarak denizaltında veya uzayda dikey veya yatay tarım yapmanın mümkün olacağını açıklamıştır. Akıllı tarım ve hassas tarım başlığında Uzayda Gelişmiş Yaşam Destek Sistemleri ele alınmıştır. Yerçekiminin çok az olduğu ortamda, bitkilerin özelliklerine göre belirlenen koşullarda, ışık yardımı ile kökleri havada durabilen, sıvılaştırılmış gübrelerle (astronotların idrarı) uzay koşullarında beslenen bitkilerin yetiştirilmesi mümkün görünmektedir. Bu bitkilerin köklerinin uzama yönü uzay mekiğinin hareketi doğrultusunda ve ışık kaynağına bağlı olarak değişmektedir. 

Türkiye’nin tarım ve ormancılık alanındaki politikaları, uluslararası politika ve öncelikler, Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı, Cumhurbaşkanlığı İcraat Programları, Orta Vadeli Program Kalkınma Planları’nda yer alan öncelik ve politikalar, Avrupa Birliği’ne uyum çalışmaları ve bu doğrultuda hazırlanan resmi belgeler, Bakanlığın hazırlamış olduğu Stratejik Planlar ve eylem planları, Tarım Orman Şuraları ve Su Şurası,  diğer Bakanlıkların Strateji Planları ve eylem planlarında yer alan hedef ve eylemler ile şekillenmektedir.  Tarım Reformu Genel Müdürlüğü koordinatörlüğünde 2023-2027 dönemini kapsayan 5 yıllık "Tarımsal Kuraklıkla Mücadele Stratejisi ve Eylem Planı" hazırlanmış olup bu plan kapsamında kuraklığa bağlı olarak tarım alanlarında karşılaşılacak sorunlar ile kriz öncesi ve sonrasında alınacak tedbirlerin belirlenmesi ve etkin bir mücadele programı ile kuraklık etkilerinin asgari düzeyde kalması amaçlanmıştır.

İstanbul Kapalı Dikey Tarım Uygulama Merkezi’nde, 30 metre derinlikte ve 700 m2 alanda dünyanın ikinci derin tarımsal ünitesi olarak dikey tarım yapılmaktadır. Bakanlık, uzayda veya denizaltında tarım yapılmasının mümkün olabileceği, milli ve yerli üretilen akıllı tarım teknolojilerinin kullanılabileceği, şehir merkezlerinde de dikey tarım yapılmasının mümkün olabileceğini belirtmiştir. Böylelikle gıda piyasa arzının dengelenmesinin ve daha uygun maliyetle daha sağlıklı gıdaya erişimin mümkün olabilmesini sağlayacağından gıda güvencesini beraberinde getirmektedir. Türkiye’de 51 ilde topraksız tarım uygulaması sebze ve süs bitkisi yetiştiriciliği şeklinde genellikle jeotermal kaynakların bulunduğu alanlarda yapılmaktadır. 

6 Şubat 2023 tarihinde yaşanan Kahramanmaraş depreminin tarım ve ormancılık sektörü üzerine etkilerinin hafifletilmesinde ve yeniden inşa sürecinde ele alınabilecek konular Bakanlıkça da ele alınmıştır. Bakanlık tarafından uygulanacak projelerde, tarım-gıda sektörünün yüksek teknolojilerin uygulanması yönünde yeniden yapılandırılması, bitkisel ve hayvansal üretimde kalite sistemlerinin yönetimi, akıllı tarım, çiftlik yönetim tarımsal üretimde verimliliğin artırılması konularında standartların geliştirilmesine öncelik verilmesi; coğrafi bilgi sistemleri, uzaktan algılama, görüntü işleme tarım alanında büyük veri analizi, karar destek sistemlerinin oluşturulması gıda izlenebilirlik sistemi, destekleyici gıda güvenilirliğinin teşvik edilmesi ve bu alanlarda iş birliği için takip faaliyetleri ele alınmıştır.