Yüksek tasarruf etmek istiyorsanız İktisat teorisine göre yatırımları artırmak suretiyle ekonomik büyümeyi sağlamanız lazımdır.  Yurtiçi tasarrufların artırılması ekonomik büyümenin temel finansman kaynağı olarak görülmektedir. Ekonomistlerin yaptığı Ampirik analizler sonucunda çıkan sonuçları ekonomik büyüme hızı için gerekli bir çok unsuru bilmeniz siz de iyi araştırmanız gerekmektedir. 

Size bunu biraz Akademik derlemelerden biraz karışık olarak şöyle anlatabilirim. Negatif bileşeninden tasarruf oranının pozitif bileşenine orta dönemde, tasarruf oranının pozitif bileşeninden ekonomik büyüme hızının pozitif bileşenine kısa dönemde, tasarruf oranının negatif bileşeninden ekonomik büyüme hızının negatif bileşenine orta ve uzun dönemde nedensellik bulunmalıdır.  

Amerikan piyasaları, istihdamda kayıp yaşamadan ve ekonominin resesyona girmesine izin vermeden enflasyonu düşürmeyi amaçlayan “yumuşak inişin” gerçekleşebileceğine ilişkin umutlarını yüksek tutmaya devam ediyor. Ancak Amerikalı tüketicilerin COVID-19 pandemisi döneminde yaptıkları tasarrufların erimeye başlaması, yumuşak inişin gerçekleşmesinin önünde engel oluşturabilir. Bu sadece Amerika Birleşik Devletleri’nde değil dünyanın da bir sorunudur. 

COVID-19 pandemisi sırasında uygulanan kapanma önlemleri sırasında tüketicilerin tasarruf ettiği nakit para ve hükümetlerin 2020-2021 yıllarında vatandaşlara sağladığı ekonomik yardımlar, uzmanlar ve merkez bankası yetkilileri tarafından ekonomilerin derin bir gerileme dönemine girmesini engelleyen etkenler arasında gösteriliyordu.

Ancak hızla yükselen enflasyon ve enflasyonu dizginlemek amacıyla uygulanan faiz arttırımı politikası, tüketicilerin tasarruflarının hızla erimesine yol açtı.

San Francisco Merkez Bankası tahminlerine göre Amerika'daki fazladan tasarruflar, 2021 yılı Ağustos ayında 2 trilyon 100 milyar dolarken bu miktar, şu anda 500 milyar dolara gerilemiş durumda. Siz bir de ülkemizi bu konuda şöyle bir düşünürseniz bir simite verdiğimiz paranın ne kadar fazla olduğuna şaşırmazsınız. 

Avrupa'daysa Deutsche Bank, emlak piyasasındaki gerilemeyi kontrol altına almakta zorlanan İsveç'te tüketici tasarruflarının azaldığını bildirdi. İngiltere'deyse Haziran ayında tüketiciler, tasarruf ettikleri hesaplardan rekor hızla para çekmeye başladı.

İstihdam piyasasının hala sıkışık olduğu bu dönemde tasarrufların tükenmesinin resesyona yol açması beklenmiyor. Ancak, tüketimde azalma, yatırımların gerilemesini ve sonrasında gelecek yüksek işsizlik oranını tetikleyebilir.

Varlık yönetimi firması Janus Henderson'dan portföy yöneticisi Oliver Blackbourn, “Amerika, İngiltere ve Euro bölgesinde iç tüketim, ekonomilerin büyük bir parçası. Tüketim düşmeye başladığında bu ekonomikler çok kısa süre içinde çok kırılgan hale gelebilir” dedi.

Pandemi dönemi tasarrufları eriyor

Fazla tasarrufun tanımı değişiklik gösterse de ekonomistler, bunun pandemi döneminde beklenen eğilimin ötesinde gerçekleşen tasarruf olduğu konusunda fikir birliği içinde.

Kripto para platformu Cardano'dan başekonomistl Shweta Singh, Amerika'daki pandemi dönemi tasarruflarının bu yılın sonuna kadar tükenmesi olasılığının yüksek olduğunu söyledi. Buna göre Amerikalıların pandemi döneminde biriktirdikleri fazla nakit para, aynı dönemde uygulanan eğitim kredisi geri ödeme programının sonlanacağı döneme denk gelecek ve tüketiciler açısından sıkıntı yaratacak.

Avrupa'daysa fazla tasarruflar, Amerika'ya kıyasla daha az harcandı. Euro bölgesi tüketicileri pandemi döneminde ilave 1 trilyon Euro biriktirdi. Avrupa'daki güçlü tasarruf kültürü ise ekonomistlere göre Avrupalı tüketicilerin paralarını kıyafet ya da tatile harcamasını önleyebiliyor.

İş faaliyetleri verilerine göre şimdiye kadar dayanıklılık sergileyen hizmet sektörü, zayıflama belirtileri göstermeye başladı. Avrupa havayolu firması Ryanair, kış aylarında Noel gibi tatiller öncesinde tüketici talebinin düşük seyrettiğini kaydederken JPMorgan CEO'su Jamie Dimon, “Tüketiciler nakit birikimlerini yavaş yavaş eritiyor” uyarısında bulundu.

Özel bankacılık şirketi Arbuthnot Latham'dan varlık yönetimi direktörü Eren Osman, hem otomotiv firmaları gibi ihtiyari tüketim sektörü hisseleri hem de temizlik ürünü ve gıda gibi temel tüketici ürünleri satan firmaların hisselerine temkinli yaklaştığını söyledi.

Harcanabilir gelirin azalmasıyla tüketici tasarruflarındaki erimenin devam etmesi durumunda bunun şirketlerin kar marjları üzerinde etkisi olacağını kaydetti.

Bu durum, istihdam piyasasının pandemi dönemine kıyasla soğumaya başladığının bir işareti.

Sıkı para politikası uygulamasını sürdürmek ise ekonominin yavaşlamakla kalmayıp ezilmeye başlaması riskini beraberinde getiriyor.

Ekonomi son nefesini verme fazına girdi diyenlerden misini bilmiyorum ama, kredi maliyetlerindeki yükselmenin ve temerrütlerin artmasının”1980'den bu yana görülen tüm resesyon dönemlerinin başlangıcıyla örtüştüğü günler yaşansa da bu yüzyıl başka bir alemin habercisi. Sağlık diliyorum.