SON DAKİKA

Sağlıkta blockain teknolojileri

Blockchain, şifrelenip kaydedilen verilerden oluşan veri bloklarını birbirine bağlayan, birbirine bağlanmış herhangi bir veri bloğunun geriye dönük değiştirilmesine olanak vermeyen, kendisinin ve bir önceki verinin güvenliğini sağlayan, halka açık veri depolama ağlarından oluşan veri sisteminin genel adıdır.

Bu yönleriyle verimlilik, gizlilik, izlenebilirlik, şeffaflık, hesap verebilirlik,  güvenilirlik niteliklerinin yanında analiz edilebilme yeteneği sayesinde; devletlere ve kurumlara sağlık politikaları geliştirme, hastalara kişilik haklarını koruma, sağlık hizmet personeline etkin zaman ve emek yönetimi yapabilme olanağı tanıyan, güvenli hizmetin ispatını sağlayan bir teknolojidir.

Veriler,  merkezi bir veri tabanında değil ağlarda tutulduğundan, zincirin kararlılığını artırıp, saldırıya uğrama olasılığını azaltır. Sağlık sektöründe yenilikçi çözümler üretilmesine olanak sağlar. Modern ve yaratıcı iş modellerinin geleneksel modellerle rekabet etmesine harika bir forum oluşturur. Sağlık verilerinin merkezi olmayan ağlarda toplanması, sağlık kayıtlarının gizlilik ve güvenliğinin sağlanması hukuk devletinin temel politikası olmalı ve bu suretle kişilik haklarının korunması sağlanmalıdır.

Resmi kurumlar, sağlık hizmeti üreten kurumlar, teşhis laboratuvarları, doktorlar ve eczaneler aracılığıyla hasta verilerinin toplanması, güncellenmesi ve korunmasında da kullanılır. 

Tıbbi verilerin paylaşım çerçevesinin genişliği ve paylaşım perfomansı, güvenliği ve şeffaflığı artacağından kurumlara gelecek vizyonu ve iç öngörü geliştirebilecekleri analiz olanağı sunar. Klinik deneylerde aldatmanın ele alınmasında oynayabileceği belirleyici rol sayesinde veri verimliliğini artırarak sağlık hizmetlerinde manipülasyon riskini en aza indirir. Bu rol benzersiz veri depolama modeli oluştururken, çok yönlü veri erişimi, ara bağlantı, hesap verilebilirlik, kimlik doğrulama, gizlilik ve güvenlik sağladığından merkezi olmayan ağlarda şifrelenip saklandığından  ve değiştirilemediğinden veri güvenliğini tehdit eden unsurları ortadan kaldırır. Hasta kayıtları ve hastanın tıbbi geçmiş gizliliğinin güvenliğini sağlanacağından, hastanın kişilik hakları ve sağlık hizmeti veren kurumun ticari mahremiyeti korunur. 

Blockchain teknolojisinin sağlık hizmetlerinde etkinliğinin artırılması, mevcut verilerin dijital çerçevelerinin konuşlandırılması, lojistik verilerin kontrolsüz ayarlamalardan kaçınmasını sağlamak yeteneği sağlamaktadır. Hasta ve kurum, hastalık bilgilerinin nereye gittiğini izleyebilmekte ve zincir üzerinde sağlık kayıtlarını takip edebilmektedir. Kan basıncı ve şeker seviyesi gibi değerli hasta verilerini depolamak ve güncellemek için nesnelerin İnterneti (IoT) ve giyilebilir cihazların yardımıyla gerçek zamanlı olarak sağlık hizmetleri için blockchain kullanılması halinde, doktorların yüksek riskli hastaların verilerini doğru ve güvenli bir şekilde takip etmelerine ve acil bir durum olması durumunda müdahale süresinin hızlı olmasını sağlayabilecektir. Bu teknolojinin yararları salt sağlık hizmetlerinin etkin ve etkili kullanımı değil, ulusal güvenliği tehdit eden uyuşturucu ve dolandırıcılık şebekelerinin kayıtlara ulaşmasını önleyerek,  ödemelerin ve ilaçların yasadışı olarak temin edilmesinin önüne geçilmesini sağlayabilmektedir. 

Blockchain ile oluşturulacak veri çerçevesi; sağlık teşhisi geçmişi, test raporları, tedavi süreçleri, hatta akıllı sensörler tarafından yapılan ölçümleri kaydeden karmaşık veri depolamayı sağlayacağından, elde edilecek analizler devlete önleyici sağlık hizmetlerini, doktora teşhis ve tedavi yöntemlerini geliştirme ve güncelleme olanağı sağlar. Sağlık kurumlarının iç ağlarından kaçınması, depolanan verilerin kayıp ve kaymaya karşı güvenliğinin sağlanması, çeşitli kontrol seviyeleri oluşturulması, risk ve tehditlerin bertarafını  temin edeceği gibi sektörün tüm bileşenlerinine ortak organizasyon yapma olanağı sağlar. 

Resmi kurumların ve sağlık hizmete üreten kurumların bu teknolojiyi doğru uyarlaması ve uygulaması halinde verilere yönelik saldırılar, donanım arızaları, arşive erişim gibi emek – zaman maliyetini artırıp sağlığa etkin ve etkili erişimi engelleyen fiziki sorunları da bertaraf edebilir. 

Blockchain teknolojilerini sağlık hizmetlerine uyarlamamız,  sağlık sektörünün ve sağlık politikalarının evrimsel gelişiminde dönüm noktası oluşturabilme yeteneğinden yararlanmamızı sağlayacaktır.