SON DAKİKA

Dijital sağlık diplomasisi

Devletlerin sağlık politikaları yerelden küresele kadar genişleyen bir yelpaze oluşturmaktadır. Ülkeler, dış politikalarını diğer devletler ve o devletlerin halkları üzerinde olumlu imge oluşturmak ve güven kazanmak üzerine kurgulamaktadırlar. İnternet ağları, internet teknolojileri ve sosyal iletişim uygulamaları kullanılmak suretiyle "Dijital Diplomasi ve Dış Politika İlişkileri" yürütmektedirler.

Diplomasi yürüten kamu kurumları, hem kendi ülkesinde hem başka ülkelerde yaşayan vatandaşları hem de kendi vatandaşı olmayan diğer kişilerle iletişim ve etkileşime geçmektedirler. Bu etkileşim ve iletişim interaktif süreç içinde ve belirli stratejiler gözetilerek yapıldığından, kurumların bilgilendirme ve esnek değerlendirme yapılabilmesi mümkün olmaktadır. Kitle iletişim araçlarının teknolojik gelişimi ve çeşitlenmesi, iletişim uygulamalarının yaygınlaşması kamu diplomasisinin yumuşak gücü olan sağlık diplomasisini ortaya çıkarmıştır. 

TDK’nın Büyük Türkçe Sözlüğü’nde uluslararası ilişkileri düzenleyen antlaşmalar bütünü, yabancı bir ülkede ve uluslararası toplantılarda ülkesini temsil etme işi ve sanatı, bu işte çalışan kimsenin görevi, mesleği, bu görevlilerin oluşturduğu topluluk, güç ve zorlu bir görüşme sırasında gösterilen ustalık ve beceriklilik olarak tanımlanmaktadır. Oxford İngilizce Sözlüğü’nde ise; “Milletlerarası münasebetlerin müzakerelerle yürütülmesi; bu münasebetlerin büyükelçi ve elçilerle icrası ve idaresi metodu; diplomatların işi ve sanatı” şeklinde tanımlanmıştır.

Tarih boyunca diplomasi değişik şekillerde tanımlanmıştır. Fransa Broglie Dükü Albert; “ülkesi için yurtsever yalan söyleme sanatı”, Fransa Dış İşleri Bakanlığı yapan Talleyrand “yalan söylemek ve inkâr etmek”, Alman Yahudisi yazar Ludwing Börn “Fransızca konuşup bir şey söylememek ve sahte laflar etmek” Alman-Amerikalı akademisyen Hans Morgenthau “ulusal çıkarların barışçıl yollarla korunması” ve “uluslararası ilişkilerin barışçıl yol ve araçlarla yürütülmesi sanatı” olarak tanımlamıştır. Çin atasözü “En fena şeyleri en hoş şekilde söyleme sanatı” olarak tanımlamaktadır. 

Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin uluslararası anlaşmalara saygılı, anayasal güvenceyle diplomasi faaliyetlerini sürdürdüğü algısının ve bilgilendirme veya değerlendirme yapan kurumlarının doğru kaynak olduğu algısının güçlenmesi gereksinim olup, olumsuz algıların düzeltilmesi kaçınılmazdır. 

Dünya Sağlık Örgütü, sağlık diplomasisi alanında yapılması gerekenleri maddeler halinde sıralayarak önerilerde bulunmuştur. DSÖ, “Medyayı küresel sağlık diplomasisine dâhil ederek kamu diplomasisi çabasının bir parçası olması için çaba sarf edilmelidir. Sağlık diplomasisi alanında özellikle sosyal medya olmak üzere yeni iletişim yaklaşımlarından daha fazla faydalanabilir. Dijital diplomasi bu gündemi destekleyebilir” önerisi bu önerilerden birisidir.

Dünya’da mevcut kullanılan ve deneysel kullanılan dijital diplomasi uygulamalarının araç olma yeteneklerinin, kamuoyu algılarını yönetme kamu diplomasisi ekseninde ölçümlenmesi, araç olma yeteneklerinin geliştirilmesi gereksinim olarak ortaya çıkmıştır. Çin Ankara Büyükelçiliği Covid-19 salgını sürecinde Türkiye’de dijital sağlık diplomasisi oluşturmak amacıyla sosyal medya araçlarını özellikle “twitter” uygulamasını etkin olarak kullanmıştır. Covid-19 salgını, sağlık diplomasisinde dönüm ve dönüşüm noktası olmuş, küresel sağlık sorunlarının yaşandığı ortamda gerçekleşen diplomasiyi tanımlamak için dijital sağlık diplomasisi kavramını geliştirmiştir. 

Kamu diplomasisinin uluslararası aktörleri, teknik çevre, medya çevresi, yaklaşım kaynağı, terminoloji, roller ve rolün doğası ile yapısı ve genel amaçlar belirlenmek suretiyle bilginin yer değiştirmesi ile sınırsız iletişim olanaklarının etkin kullanılması söz konusu olacaktır.  Türkiye’nin sağlık sektöründeki gücünün ve sağlık turizmi konusundaki strateji ve politikalarının kamu diplomasisi ekseninde yumuşak gücün etkin olarak kullanılmasının önemi tartışılamaz. Türkiye’de sağlık sektöründe yer alan kamu kurumlarınca nicelleştirilmiş ve kategorize edilmiş dijital içeriklerin oluşturulması ve analizi, görseller, bilgiler, belgeler, metinler, linkler, makaleler ve yetkililerin açıklamalarının haberler siteleri ve medya araçlarıyla duyurulması, kodlama cetvellerinin oluşturulması süreçlerinin etkin kullanımı yumuşak gücün hissedilmesine yüksek katkı sunacaktır.