Yeni tip koronavirüsün (Kovid-19) etkileri, tüm sektörlerde olduğu gibi otomotiv tarafında da belirgin şekilde görülmeye başladı. İnsanların evlerine kapanmaları, showroom trafiğini durma noktasına getirirken, iç pazarda olduğu gibi dünya genelindeki önlemler kapsamında ihracatta da gerileme evresine girildi. 

En geç mayıs ortası normalleşmesi lazım

Sektördeki gelişmeleri değerlendiren Otomotiv Sanayi Derneği (OSD) Başkanı Haydar Yenigün, dernek olarak sadece A, B, C senaryoları değil Z senaryosunu bile yaptıklarını söyledi. En iyi senaryonun en kısa zamanda geri dönmek olduğunu vurgulayan Yenigün, “Ama ‘en kısa zamanı’ tarif edemiyorum. Mesela bizim şirketimiz, 21’inde durdu, 6’sında başlayacaktı. Ama bir hafta önce bir kere uzattık, geçen hafta tekrar uzattık, şimdi de bu ay sonu diyoruz. Sanki en iyi, en mantıklı senaryo; 20-27 Nisan aralığında artık şirketlerin yavaş yavaş çalışmaya başlaması. Yani nisan ayını kaybettikten sonra hemen geri dönmemiz, en iyi senaryodur bence” dedi. Kötü senaryonun tarifini yapmanın çok zor olduğunu anlatan Yenigün, şöyle devam etti: “Çünkü bu iş ne kadar uzayabilir diye bir düşünün. Bugün itibariyle devlet destekleri ve şirketlerin kendi çabalarıyla aileyi ayakta tutması, makine ekipmanı güncel tutması, vesaire bunun aylar mertebesinde uzaması ne demek? Fabrikanın durması ne demek? Satış yok demek, satış yok denildiğinde devletin vergi geliri yok demek, ticaret dönmüyor demek, yakıt, yağ harcanmıyor demek, lastik satılmıyor demek. Kötü senaryo, zaten şu an yeterince kötüyüz. Mayıs ayının ortası gibi, hayatın normalleşmesi lazım. Bizim de daha erken üretime geçiyor olmamız lazım.” Yenigün, salgının ortadan kalkması ve hayatın normale dönmesi durumunda iç pazarda talebin yüksek olacağını söyledi. Bunu iki nedene bağlayan Yenigün, “Birincisi bu yılın geciktirilen alımları, siparişleri yani şöyle düşünün. Martın ortasından itibaren düşen iç pazar, şu anda muhtemelen dip seviye, mayısta da muhtemelen bir azalma ama mayısta geri döndüğümüz zaman artık o iki aylık net hayata geçirilmemiş siparişlerin veya taleplerin hayata geçirileceği bir geri kalan 6 ay var önümüzde. Bir bunun etkisi olacaktır. Bir de aynı zamanda, geçen yılın son 2-3 ayına ve bu yılın ilk 2 ayına bakarsanız, rakamlarda göreceli olarak bir artış vardır. O da geçmiş yılların yani Ağustos 2018’den  itibaren olan, ertelenen satışların hayata geçmesi idi. Ben bu ikisinin üst üste geleceğini düşünüyorum. Dolayısıyla bu şartların olması durumunda Türkiye pazarında ciddi bir artış bekliyorum” diye konuştu. 

Desteklerin eleştirilecek tarafı yok

Devletin çok çok önemli bir adım attığını ifade eden Haydar Yenigün, “Bu kısa çalışma ödeneğini zamanlıca çıkardı ve kapsamını da oldukça geniş tuttu. Tabi beklentimiz daha farklı bir kısa çalışma ödeneği yönündeydi. Biliyorsunuz orada kurallar var, gayet bürokratik bir sistem çalışıyor. Eleştirebilirsiniz de… Ama bence öyle büyük bir kapsamla açıkladı ki devlet bunu; çok da eleştirilecek bir şey bulamıyorum” dedi. 

Çalışan aileyi bozmamak önemli

Asgari ücretin yüzde 150’si diye bir sınır koyulduğunu söyleyen Yenigün, “Biz ise gerek OSD gerekse diğer STK’lar olarak yaptığımız başvurularda bunun; asgari ücretin yüzde 300’ü olarak uygulanmasını talep etmiştik. Şu an için bence bu bir problem değil. Çünkü şu an en önemli şey, ‘otomotivdeki çalışan aileyi’ bozmamamız. Otomotivdeki çalışanlar çok değerli, çok iyi eğitim almış insanlar. Ayrıca çalışan arkadaşım belki 100 lira alıyorsa, devletten alacağı para 80 lira olacak, 20 lira eksik kalacaktı. Eskiden şirket istese bunu kapatamıyordu. Ama geçen hafta yapılan açıklama ile bunun önü açıldı. Bunlar güzel esneklikler” dedi.