Suudi Arabistan, su, enerji, finansal hizmetler, sağlık hizmetleri, iletişim ve sanayi sektörlerini içeren 3,3 trilyon dolar yatırım hedefliyor. Bu yatırımların arasında Türkiye’nin de bulunduğu belirtilirken, Türk şirketlerinin bu ülkede yatırım yapması isteniyor

 

 

Suudi Arabistan Yatırım Bakanı Halid bin Abdulaziz el-Falih, ülkesinin tüm sektörleri kapsayan 2030 Vizyonu hedeflerine ulaşmak amacıyla 12 trilyon riyali (3 trilyon dolar) aşan miktarda yatırım hedeflediğini söyledi.

Falih, “Japon şirketleri, Kamu Yatırım Fonu tarafından yönetilen, NEOM, Kızıldeniz ve Qiddiya projeleri gibi ümit verici fırsatlar yaratan ve ileri teknoloji gerektiren dev projeler sayesinde Suudi Arabistan’daki yatırım fırsatlarında açık rekabet avantajına sahip” dedi.

Suudi Bakan, büyük Suudi projeleri için borçlanma taleplerinin yaklaşık 1,5 trilyon doları aştığını söyleyerek, “Japon bankaları ve varlık yöneticileri buna katkıda bulunmaya devam ediyor” diye ekledi.

Falih, ülkesinin petrokimya sektörüne 2030 yılına kadar 600 milyar dolara kadar yatırım beklediğini söyledi.

 

Türk özel sektöründen gurur duyuyorum

 

Suudi Arabistan Yatırım Bakanı el-Falih, ülkesinin Vizyon 2030 projeksiyonundan bahsederek yatırımları çeşitlendireceklerini, çok fazla sektöre ağırlık vereceklerini söyledi.

Vizyon 2030 yaklaşımında özel sektörün bulunmasını çok önemsediklerini vurgulayan Falih, "Hem Suudi Arabistan hem de Türkiye özel sektörünün var olmasını çok önemsiyoruz. Burada yatırımların farklılaşmasını ve çeşitlenmesini istiyoruz." diye konuştu.

Falih, 2030 hedefleri kapsamında o tarihe kadar 3,3 trilyon dolarlık yatırım hedeflediklerini kaydederek bu alanda yapılacaklardan bahsetti.

İki ülkedeki şirketlerin önemli güce ulaştığını dile getiren Falih, şu değerlendirmelerde bulundu:

"Nereye gidersem gideyim her iki ülkeden şirketlerin güçlü varlığını görüyorum. Ne kadar gurur duyduğumu anlatamam. Türkiye özel sektörünün yaptığı yatırımların ve teknolojilerin ne kadar büyük olduğunu görünce gurur duyduğumu söylemek isterim hem Afrika'da hem de Orta Doğu'da. Şimdiye kadar yapamadığımız şey bu iki tarafın güçlerini bir araya getirmekti. İki ülkenin özel sektörünün güçlerini bir araya getirince ne kadar büyük bir güç ortaya koyacağımızı düşünemiyorum."

Gayrimenkul, turizm, sanayi, tarım ve gıda gibi alanlarda iş birliği çağrısı

Bakan el-Falih, iki ülkede karşılıklı büyük fırsatlar olduğunu belirterek Türk ve Suudi Arabistan özel şirketlerine işbirliği çağrısında bulundu, yatırımcı şirketlere sundukları destekleri anlattı.

 

Çalışmalar yapılıyor

 

Falih, madencilik, ham madde, yenilenebilir enerji gibi konularda yeni sektörel çalışmalar yaptıklarını söyledi.

Falih, Türkiye'de faaliyet gösteren Suudi Arabistanlı şirketlerin sayısının artmasını istediklerini kaydederek "Her zaman iletişim halinde olmalı ve iş birliklerini nasıl daha fazla geliştireceğimizi konuşmalıyız. Hedeflerimize ulaşabilmemiz için istikrarlı bir şekilde ilerlemeliyiz" ifadelerini kullandı.

Uzmanlara göre Suudi Arabistan hükümeti tarafından gerçekleştirilen reformlar, petrol dışı sektör faaliyetlerinin GSYİH’daki büyümeye katkıda bulunmasını sağlarken ülkenin genel bütçe performansına da olumlu yansıdı.

Ekonomist Ahmed eş-Şehri, Şarku’l Avsat’a yaptığı değerlendirmede reformların, gelir kaynaklarının çeşitlendirilmesi ve petrol gelirlerine bağımlılığın azaltılması sayesinde petrol dışı sektör faaliyetlerinin bütçe performansı üzerindeki rolünü güçlendiğini belirtti.

Suudi Arabistan ekonomisinin mali bolluk ve yüksek döviz rezervleriyle desteklenen etkili reform ve kriz önleme politikaları uyguladığını söyleyen Şehri, Suudi Arabistan ekonomisinin sağlam ve güçlü temeller üzerine inşa edildiğini ve bunun da devletin 2024 yılı genel bütçesine yansıdığını ifade etti.

 

Reformlar hayata geçirildi

 

Ekonomi uzmanı Ahmed el-Cubeyr, Suudi Arabistan hükümetinin, ülke ekonomisine yön verebilmek için özel sektörün desteğiyle ülke ekonomisini küresel krizlerden korumaya yönelik reformları hayata geçirdiğini söyledi.

GSYİH’daki büyümenin sürmesi için ekonomiyi çeşitlendirme ve petrol dışı sektörü destekleme politikasının genel bütçe performansı üzerindeki etkisine değinen Cubeyr, Suudi Arabistan hükümetinin, 2030 Vizyonu kapsamındaki büyük projelere, programlara ve girişimlere harcama yapmaya devam ettiğini vurguladı.

Küresel ekonomideki gelişmeler ve zorluklara rağmen 2024 bütçe beklentilerinin olumlu olduğunun altını çizen ekonomi uzmanı, Suudi Arabistan hükümetinin, Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) üye ülkeleri ve OPEC dışı bazı üretici ülkelerden oluşan OPEC+ ülkelerinin petrol piyasalarının istikrarı ve dengesini desteklemek adına aldığı tedbir amaçlı önemleri güçlendirmek amacıyla gönüllü olarak petrol üretiminde kesintiye gitmeyi sürdürdüğünü kaydetti.

Ekonomi alanından kaynaklar, 2024 bütçesindeki açığın savunma, eğitim ve sağlık gibi önemli sektörlere yapılan harcamaların artmasından kaynaklandığını ve petrol dışı sektördeki önemli büyüme sayesinde gelirlerin beklenenden daha yüksek olmasının beklendiğini söylediler.

Al Rajhi Capital Şirketi, hükümetin 2023 bütçesi için gelir tahmininin brent ham petrol varil fiyatını 82 dolardan hesapladığını, petrol dışı gelirlerin büyümenin önemli bir itici gücü olmasının beklendiğini ve böylece ilerleyen dönemde artan harcamaların destekleneceğini açıkladı.

 

 

Ekonomik büyüme tahmini düştü

 

Maliye Bakanlığı, ekonomik büyüme tahminini yüzde 3,1’den yüzde 0,03’e düşürdü. Bakanlıktan yapılan açıklamada, bunun Suudi Arabistan’ın petrol üretiminde gönüllü olarak yaptığı petrol kesintisinden kaynaklandığı belirtildi. Bunun yanında GSYİH büyümesinin gelecek yıl yüzde 4,4, 2025 yılında yüzde 5,7 ve 2026 yılında yüzde 5,1 olması bekleniyor.

Suudi Arabistan hükümeti, ülke ekonomisini geliştirmek, çeşitlendirmek ve bir yandan finansal sürdürülebilirliği korurken diğer yandan kesintisiz büyümeyi devam ettirmek amacıyla mali ve ekonomik yönlerde reformları sürdürmeyi planladığını açıkladı.

Suudi Arabistan, 2024 bütçesine ilişkin ön açıklamada, harcamaların ve mali kontrolün verimliliğini ve etkinliğini artırmaya, kamu maliyesinin sürdürülebilirliğine, ekonomik ve mali reformların uygulanmasına ve 2030 Vizyonu hedeflerine ulaşmaya yönelik çalışmaların devam ettiğini açıkladı.

 

 

Yurtiçi yatırımlara teşvik

 

Bütçe ön açıklamasına göre hükümet, özel sektörü güçlendirerek yurtiçi yerel yatırımların artmasını teşvik etmenin yanı sıra vatandaşlara ve bölge sakinlerine sağlanan hizmetlerin kalitesini yükseltmeye çalışmaya devam ederken ülkenin tüm bölgelerini kapsayacak şekilde iyileştirecek.

Açıklama Suudi Arabistan ekonomisinin kapasitesini artırmak için gerçekleştirdiği proaktif yapısal ve mali reformları yansıtırken bu reformalar, GSYİH’da büyüme oranlarına ulaşılmaya devam edilmesine, petrol dışı sektörün performansının iyileştirilmesine, istihdam sayısının artmasına, sosyal koruma sistemine verilen desteğin sürmesine, mali sürdürülebilirlik programı hedeflerine ulaşmaya ve büyük programlar ve projelerle sektörel ve bölgesel stratejilerin uygulanmasını hızlandırmayı amaçlayan geliştirmelere yönelik harcamaların doğru yerlere yapılmasına katkıda bulundu.

Hükümet, tüm bu reformların yerli üretimin artmasına, yatırımcıları çekmeye, ekonominin canlanmasına ve bunun yanında finansal alanı büyüterek ve hükümet rezervleri oluşturarak kamudaki mali performansın geliştirilmesine katkıda bulunduğunu, böylece ekonominin küresel krizlerle başa çıkma becerisinin arttığını vurguladı.

Reformlar aynı zamanda ulusal varlık fonlarının güçlendirilmesine yönelik çalışmaların yanı sıra kamu borcunun sürdürülebilir seviyelerde kalmasını ve kamu mali yapısında ilerleyen dönemde ortaya çıkabilecek ya da ekonomideki büyümeyi etkileyebilecek zorlukların üstesinden gelinmesini sağlayacak.

 

 

Ekonominin çeşitlendirilmesi

 

Suudi Arabistan Maliye Bakanı Muhammed el-Cedan, hükümetin 2030 Vizyonu kapsamındaki programları ve projeleri hayata geçirmeye devam ederek ülke ekonomisini geliştirmek, çeşitlendirmek ve finansal sürdürülebilirliği korurken büyümeyi devam ettirmek amacıyla reformları sürdüreceğini vurguladı. Bakan Cedan, aynı zamanda gelecek vaat eden sektörleri geliştirilmesine, yatırımcılar için cazibenin artırılmasına, sektörlerin teşvik edilmesine ve yerel üretimin ve petrol dışı ihracatın artırılmasına katkıda bulunan girişimler ve stratejiler başlatıldığını da sözlerine ekledi.

Petrol dışı sektör GSYİH’sinin orta vadede yüksek ve sürdürülebilir oranlarda büyümesini sağlayan yapısal reformlara devam edilmesinin yanı sıra Kamu Yatırım Fonu (PIF) ve kalkınma fonlarının oynadığı etkin role dikkati çeken Bakan Cedan, ülkenin karşı karşıya olduğu mali ve ekonomik risklerin analiz edilmesi sürecinin, bu tür risklerle başa çıkacak etkili politikaların ve stratejilerin hayata geçirilmesine katkıda bulunduğundan mevcut durumu anlamada hayati öneme sahip olduğunun altını çizdi. Tüm dünyayı etkileyen krizlere, bunlara eşlik eden zorluklara ve bunların Kovid-19 salgınının yansımaları ve küresel tedarik zincirlerini olumsuz etkileyen jeopolitik gerilimler nedeniyle küresel ekonomideki yavaşlama üzerindeki etkisine rağmen Suudi Arabistan ekonomisinin, hükümetin attığı sağlam adımlar sayesinde elde edilen finansal alan ve gelecekte ortaya çıkabilecek krizleri kontrol altına almaya olanak tanıyan sürdürülebilir kamu borç seviyeleriyle güçlü bir mali konuma sahip olduğunu söyledi.

Bakan Cedan’a göre Suudi Arabistan ekonomisinin ek harcamalardaki esnek yapısı da projelerin ve stratejilerin uygulama süresinin uzatılabilmesi sayesinde orta vadede harcama seviyesinin kontrol edilmesine katkıda bulunuyor. Bunun 2030 Vizyonu kapsamındaki pek çok reformun ve sektörel ve bölgesel stratejilerin bir sonucu olduğunu belirten Maliye Bakanı, hükümetin vatandaşları yerel ve küresel olumsuz ekonomik etkilerden korumayı amaçlayan sosyal destek ve koruma sisteminin güçlendirilmesine büyük önem verdiğini de belirtti

 

 

GSYİH büyümesi

 

Bakan Cedan, gelecek yılla ilgili ön tahminlere göre GSYİH’nın özel sektörün ekonomik büyümeye öncülük etmeye devam edeceği ve iş fırsatlarının artmasına ve işgücü piyasasında istihdam olanaklarının oluşturulmasına katkıda bulunacağı beklentisiyle petrol dışı sektörle desteklenerek yüzde 4,4 oranında büyümesinin beklendiğini söyledi. Cedan, ticaret dengesinin iyileştirilmesinin ve 2030 Vizyonu kapsamındaki programların ve projelerin hayata geçirilmeye devam edilmesinin yanı sıra sektörel ve bölgesel stratejiler, büyük kalkınma projeleri ve ekonomik faaliyetlerin orta vadede pozitif büyüme oranlarına ulaşmasının öngörüldüğünü kaydetti. Ülke ekonomisindeki toparlanmanın orta vadede gelir tarafında olumlu gelişmelere yol açmasının beklendiğini ifade eden Maliye Bakanı, bu toparlanmanın, kamu mali durumunun sürdürülmesi ve istikrara kavuşturulması amacıyla orta vadeli planlama sürecinin geliştirilmesine yönelik mali sürdürülebilirlik programı çerçevesinde hükümetin aldığı ekonomik reformların işe yaradığını gösterdiğini vurguladı. Bir yandan da gelir kaynaklarını çeşitlendirerek, harcama verimliliğini artırarak ve özel sektörün büyümesini teşvik ederek ekonomik büyüme oranlarının korunmasının hedeflendiğini vurgulayan Bakan Cedan, hükümetin, beklenen bütçe açığını finanse etmek ve 2024 yılında vadesi gelen anaparayı geri ödemek için onaylanmış yıllık plan doğrultusunda borçlanmaya devam ettiğini ve bir y andan önümüzdeki yıllara ait anapara borcunun ödenmesi için piyasa koşullarına göre uygun fırsatları araştırırken diğer yandan ek finansman operasyonları gerçekleştirdiğini belirtti.

Bakan Cedan’ın aktardığına göre Suudi Arabistan hükümeti, piyasaların verimliliğini korumak ve derinliğini artırmak amacıyla finansman kanallarını çeşitlendirmek, sermaye projelerini ve altyapıyı finanse etmek gibi ekonomik büyümeye katkıda bulunacak alternatif devlet borçlanma programlarını uygulamak için piyasa fırsatlarından yararlanmak amacıyla bazı stratejik projeleri de finanse etmeyi sürdürüyor.

Maliye Bakanı Cedan, 2023 Vizyonu hedeflerine ulaşmayı sağlayabilecek ekonomik ve sosyal getirisi olan bazı programların ve projelerin daha hızlı uygulanması için yapılan harcamaların artırılması sonucunda kamu borç portföyünün daha da büyümesinin beklendiğini de kaydetti.

 

 

Dubai etkisi

 

Suudi Arabistan, özellikle Kızıldeniz kıyısında turizm yatırımlarına hız vermek istiyor. Dubai’nin turizm potansiyelinin yüksek olması Suudi yetkililerini bu bölgeye karşı bakış açılarını yeniden gözden geçirmelerine neden olurken, yatırımların İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırılarını bitirmesini bekledikleri ifade ediliyor. Suudi Arabistan’ın turizm alanında İsrail ile iş birliğine gideceği vurgulanıyor. Ancak bu bölgedeki yatırımlardan Türk özel sektörünün de pay alması gerektiği kaydediliyor.

 

Turizmde artış yaşanıyor

 

Suudi Arabistan Turizm Bakanı'nın başdanışmanı Gloria Guevara Manzo, ülkeye gelen ziyaretçi sayısında yüzde 378, elde edilen turizm gelirinde ise yüzde 168 artış yaşandığını belirtti. Bu etkileyici rakamlarla Suudi Arabistan'ın turizmde küresel bir güç haline geleceğini ifade eden Manzo ülkenin ikinci petrolünün turizm olacağını söyledi.

Suudi Bakan dünyanın dört bir yanındaki turizm merkezlerini geziyor

Suudi Arabistan'ın küresel turizm stratejisine öncülük eden ülkenin Turizm Bakanı Ahmed Al-Khataheeb, dünyanın dört bir yanındaki turizm merkezlerini bizzat gezerek Suudi Arabistan'ı seyahat, turizm ve yatırım için tercih edilen bir destinasyon haline getirmek için modellemeler yapıyor. Bu gezilerin bir amacı da Suudi Arabistan'ın hem turistler hem de yatırımcılar için heyecen verici bir seçenek olduğunu göstermek.

600 bin otel odası inşa edecek

Suudi Arabistan ülkeyi turistler için cazip hale getirmek amacıyla mega projelere çok büyük yatırımlar yapıyor. Plan çerçevesinde yeni şehirler, havalimanları, 600 bin otel odası yapılacak. 2030 yılına kadar 120 milyon ziyaretçi hedefleyen Suudi Arabistan turizm sektörüne 1 trilyon dolar yatırım yapacak.

Suudilerin turizm gelişim planının odak noktalarından biri, dünyanın dördüncü büyük mercan resifine ev sahipliği yapan Kızıldeniz. Hükümet, buradaki resiflerin varlığını sürdürmesi için çalışmalar yapıyor.

 

 

500 milyar dolara yeni bir kent kuruyor

 

Krallığın turizm projeleri içindeki amiral gemisi ise, 500 milyar dolar yatırımla hayata geçirilecek ve New York'tan 33 kat daha büyük olacak olan Neom şehri. Neom şehrinin ilk fazı; indalah, The Line, Trojena ve Oxagon gibi diğer projelerle birlikte  2024 yılında açılıyor. Bu projeler, hiper bağlantılı şehirler, limanlar, iş bölgeleri, araştırma merkezleri, spor tesisleri ve birinci sınıf turistik destinasyonlarla dolu fütüristik bir bölge yaratmayı ve bölgeyi son derece gelişkin bir yere dönüştürmeyi amaçlıyor.

 

 

Suudi Arabistan yeni global turizm gücü olacak

 

Suudi Arabistan turizmi geliştirmek için sporu bir kaldıraç olarak kullanıyor. Bu amaçla ülkenin yerel futbol takımı Al-Nassar Cristiano Ronaldo'yu yıllık 215 milyon dolara transfer etti. Suudi Arabistan ligindeki diğer kulüpler ise Neymar, Karim Benzema ve Roberto Firmino gibi dünyaca inlü futbolcuları renklerine katmak için 1 milyar dolar para harcadı. 

Gloria Guevara Manzo, Bu ünlü futbolcların Suudi takımlarında oynamasının ülke tanıtımına büyük katkı sunduğunu ve daha fazla insanı maçları izlemeye sevk ettiğini söyledi. Manzo ayrıca, 2030 yılında Suudi Arabistan'ın hava bağlantısı olan destinasyon sayısını 99'dan 250'ye çıkaracaklarını anlattı.

 

 

 

Büyük paralar harcıyor

 

2019'a kadar Müslüman hacılar dışında turistlere büyük ölçüde kapalı olan Suudi Arabistan, Kızıldeniz kıyısı boyunca oteller ve tatil köyleri inşa etmek için büyük meblağlar harcıyor. Ayrıca Al Ula çöl bölgesi ve Suudi yönetici ailesinin atalarının evi olan Diriyah gibi tarihi yerleri de geliştiriyor.

 

 

Petrole alternatif yaratmak istiyor

 

Daha fazla tatilciye ulaşma çabası, Veliaht Prens Muhammed bin Selman'ın petrole bağımlı 1,1 trilyon dolarlık ekonomiyi çeşitlendirme hedefinin bir parçası. Selman, turizmin 2030 yılına kadar gayri safi yurtiçi hasılanın yüzde 10'unu oluşturmasını ve petrol ihracatı dışındaki kaynaklardan döviz kazanılmasına yardımcı olmasını istiyor.

 

 

Çin'in rekor sayıda seyahat yapılacağı öngörülüyor

 

Çin'in uzun tatil haftasında rekor sayıda seyahat yapılacağı öngörülüyor

Al Khateeb, hükümetin 2030 yılı için belirlediği toplam yıllık turistik seyahat hedefini de (yerli gezginleri de kapsayan bir rakam) 100 milyondan 150 milyona yükselttiğini söyledi.

 

 

İsrail'den üst düzey ziyaret

 

Suudi Arabistan günü Birleşmiş Milletler Dünya Turizm Günü münasebetiyle bir etkinliğe ev sahipliği yapmıştı. İsrail Turizm Bakanı Haim Katz'ın da katıldığı etkinlik, İsrailli bir yetkilinin krallığa yaptığı en üst düzey resmi ziyaret olmuştu. Bu hareket, ABD ile resmi diplomatik bağlar kurmalarını sağlayacak bir anlaşmayı müzakere eden iki ülke arasındaki bağların ısınmasının bir başka işaretiydi. Suudi Arabistan’ın İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırılarının bitmesini beklediği öne sürülüyor.

 

 

Kocaer Çelik onay almıştı

 

Kocaer Çelik, Suudi Arabistan Kamu Yatırım Fonu projesinde kayıtlı tedarikçi olarak onay aldı

Kocaer Çelik, Suudi Arabistan Kamu Yatırım Fonu (PIF) tarafından hayata geçirilen 500 milyar dolarlık Neom megaşehir projesinde S10775548 numarası ile kayıtlı tedarikçi olarak onay aldı.

Şirket'ten KAP'a yapılan açıklamaya göre, Suudi Arabistan'ın kuzeybatı bölgesinde Kızıldeniz'in kıyısında, dört bölgeden oluşacak olan Neom şehrinde yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanılması öngörülüyor ve projenin ilk bölgesinin inşasının 2024 yılında tamamlanması planlanıyor.

Açıklamada, "Bu proje ile, 2022'de yurtdışı satışlarımızın %19'unu gerçekleştirdiğimiz MENA (Orta Doğu-Kuzey Afrika) bölgesine olan satışlarımızın güçlenmesini öngörüyoruz." denildi.