Hakan DİKMEN

Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi, haftayı ortalama yüzde 2,56 kayıpla tamamladı. Ekim ayının da ortasına geldik. Günlerin hızla geçip gittiği ve savaşların bir türlü bitmediği dünyamızda, bu hafta da Orta Doğu’da süren gerilim ve beklentilerin üzerinde açıklanan ABD enflasyonu nedeniyle küresel hisse senedi piyasaları ortaya karışık bir tablo sundular. BIST-100 endeksi gelişmekte olan ülkelerin piyasalarına paralel olarak haftalık bazda % 1,6 oranında geriledi. Türkiye’nin 5 yıllık CDS risk primi 9 baz puan azalışla 269 baz puan seviyesine indi.  Ama paramız yani Türk Lirası, USD ve euro karşısında değer kazandı. Geride kalan haftada yurt içinde kredi kartlarında 750 TL'lik savunma sanayii katkı payı düzenleme hazırlığı ve sanayi üretimi verisi dikkat çekti. 

Cari işlemler hesabı 4,3 milyar USD fazla verdi

Geçtiğimiz hafta ülkemizde cari işlemler Ağustos ayında 4,3 milyar USD ile 2019’dan bu yana en yüksek fazlasını verdi. Aynı dönemde sanayi üretimindeki yıllık daralma % 5,3 ile belirginleşirken, perakende satış hacmi % 13,3 artış kaydetti. TCMB Piyasa Katılımcıları Anketi’nin sonuçlarına göre Ekim’de piyasanın yılsonu enflasyon beklentilerinde artış gözlendi.

Cari işlemler hesabı Haziran ve Temmuz aylarının ardından Ağustos'ta da dış ticaret açığında yıllık bazda kaydedilen gerilemenin son bulması bunda da  olumlu görünüm sergileyen turizm gelirlerinin desteği bu dönemi 4.3 Milyar USD ile kapamasına neden oldu. Bu durum da  piyasa beklentileri paralelinde ve son 5 yılın en yüksek düzeyinde gerçekleşti. Cari açığımızı merak ediyorsanız yılın ilk 8 aylık döneminde 9,7 milyar Amerikan dolarına, 12 aylık kümülatif verilere göre de 11,3 milyar USD seviyesine gerilemiş oldu. Yine Ağustos ayında portföy yatırımlarında 881 milyon USD, diğer yatırımlardan da 2,2 milyar USD net sermaye çıkışı kaydedildi.

TCMB tarafından yayımlanan Piyasa Katılıcıları Anketi’nin Ekim ayı sonuçlarına göre yılsonu TÜFE enflasyonu beklentisi bir önceki aya göre 1,0 puan yükselerek % 44,11 oldu. 

Piyasa katılımcılarının yılsonuna ilişkin USD/TL beklentisi de bir miktar gerileyerek 36,63 oldu. Katılımcıların 2024 yılına ilişkin büyüme beklentisi %3,1 seviyesinde bulunuyor.

Bu arada 50 milyon liranın altındaki ciroya sahip işletmelerin enflasyon muhasebesinden muaf tutulacağı açıklanırken gündeme gelen, yatırım harcamalarının da muaf tutulmasına yönelik düzenlemede sona gelindiği öğrenildi.

Emtia Fiyatları

Petrol fiyatları, arz kesintileri ve jeopolitik belirsizliklerle yükseldi. 

Altın fiyatları ise yatırımcıların riskten kaçınması nedeniyle dalgalandı.

Kripto Para Piyasaları

Kripto para birimleri, düzenleyici belirsizlikler nedeniyle dikkat çekici bir volatilite yaşadı. Bitcoin fiyatında dalgalanmalar görüldü.

ABD’de bu hafta açıklanan Eylül ayı TÜFE verisi piyasa beklentilerinin üzerinde gerçekleşti. Fed’in son toplantısına ilişkin tutanaklar yetkililerin 50 baz puanlık faiz indiriminin gelecekte yapılacak faiz indirimlerine yönelik bir gösterge olmayacağı konusunda hemfikir olduklarını gösterdi. 

Avrupa’da ise,  Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) 11-12 Eylül‘de düzenlediği toplantısına ilişkin tutanaklarda üyelerin kademeli bir gevşemeyi bekledikleri zaten bunun da böyle olmasının çok daha hayırlı olacağını savundular. Enflasyonun çekirdek göstergelerde ve hizmet sektöründe daha yapışkan olabileceğine ve beklentiler paralelinde düşmeyebileceğine işaret edildi. Ayrıca, açıklanan bu tutanaklarda, manşet enflasyondaki son gerilemenin büyük ölçüde enerji fiyatlarındaki düşüşten kaynaklandığı kaydedildi.

Çin, Türkiye'nin otomotivde getirdiği ek gümrük vergisini ve diğer kısıtlamaları korumacı olarak nitelendirirken şikayetini Dünya Ticaret Örgütü'ne (DTÖ) taşıdı. 

BIST 100 değer kaybetti

Piyasalara baktığımızda, bu hafta yatırım araçlarından altın ve dolar kazandırdı.

Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi, haftayı yüzde 2,56 değer kaybederek 8.876,22 puandan tamamladı. Endeks, hafta içinde en düşük 8.836,95 ve en yüksek 9.195,49 puanı gördü. Aynı dönemde Borsa İstanbul Mali Endeksi yüzde 2,15 değer kaybederek 10.227,10 puan, Hizmetler Endeksi yüzde 2,53 düşüşle 8.559,66 puan, Sanayi Endeksi 2,20 azalışla 11.888,03 puan, Teknoloji Endeksi yüzde 5,95 kayıpla 11.774,76 puan oldu.

Tekfen Holding en çok prim yapan hisse

Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksine dahil hisse senetleri arasında bu hafta en çok yükselen yüzde 27,02 ile Tekfen Holding oldu. Tekfen Holding’i, yüzde 10,18 ile Otokar, yüzde 9,26 ile Oba Makarnacılık izledi. Söz konusu hisseler arasında en çok değer kaybedenler yüzde 16,58 ile MLP Sağlık, yüzde 12,77 ile Beşiktaş, yüzde 10,16 ile 1000 Yatırımlar Holding olarak sıralandı. Borsa İstanbul'da hisseleri işlem gören en değerli şirketler, 501 milyar 480 milyon lirayla Garanti BBVA, 444 milyar 35 milyon lirayla Koç Holding ve 365 milyar 355 milyon lirayla Türk Hava Yolları oldu.

Altın ve dolar yükseldi

24 ayar külçe altının gram fiyatı geçen hafta yüzde 0,17 artışla 2 bin 924 liraya, Cumhuriyet altınının fiyatı da yüzde 0,08 değer kazanarak 20 bin 10 liraya yükseldi.

Doların satış fiyatı yüzde 0,09 artışla 34,2830 lira, euronun satış fiyatı ise yüzde 0,28 azalışla 37,5140 lira oldu.

Geçen hafta 44,8900 lira olan İngiliz sterlininin satış fiyatı, bu hafta yüzde 0,13 değer kaybederek 44,8300 liraya geriledi.

İsviçre frangı da önceki haftaya kıyasla yüzde 0,24 yükselişle 39,9850 liradan alıcı buldu.

Gelecek haftanın gündemi

Gelecek haftaya Avrupa piyasaları negatif bir başlangıç ile merhaba diyebilir. ABD piyasalarının da haftaya satıcılı başlaması bekleniyor. Ons altın ise haftaya satışlarla 2.644 $ seviyelerinin hafif altından başlar diyor analistler. Veri tarafında ise bu hafta Çarşamba günü açıklanacak olan Federal Açık Piyasa Komitesinin (FOMC) toplantı tutanakları piyasaların en önemli gündemi olarak takip edilecek. Perşembe günü de AMB Toplantı Tutanakları yayımlanacak.

TCMB ve ECB toplantıları öne çıkıyor. Ayrıca, yurt içinde açıklanacak olan merkezi yönetim bütçe dengesi ile ABD’de açıklanacak olan sanayi üretimi, inşaat izinleri ve perakende satış verileri piyasalarca yakından izlenecek. Avrupa Birliğinde ise, Sanayi Üretimi, TÜFE, Avrupa Merkez Bankası (AMB) Faiz Kararı Toplantısı gelecek hafta gündemi işgal edecek. Almanya’nın Zew Beklenti Endeksi de gelecek hafta konularından. Japonya’da Sanayi Üretimi, Kapasite Kullanım Oranı, Dış Ticaret Dengesi, TÜFE verileri merakla bekleniyor.