SON DAKİKA
İŞ DÜNYASI Salı 28 Mayıs 2019 18:17

FORD BİRİNCİ, TOYOTA İKİNCİ

İstanbul Sanayi Odası'nın 2018 araştırma sonuçlarına göre, TÜPRAŞ, üretimden satışlarda 79 milyar lirayla Türkiye'nin en büyük sanayi kuruluşu oldu. Ford 31 milyar lirayla ikinci olurken Toyota ise 23,6 milyar lira ile üçüncülüğe yükseldi.

Ford birinci, Toyota ikinci
İstanbul Sanayi Odası'nın 2018 araştırma sonuçlarına göre, TÜPRAŞ, üretimden satışlarda 79 mily

İstanbul Sanayi Odası'nın hazırladığı ''Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu 2018 Araştırması''na göre, Türkiye Petrol Rafinerileri AŞ (TÜPRAŞ), üretimden satışlarda 79 milyar lirayla Türkiye'nin en büyük sanayi kuruluşu oldu.

İSO Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan, düzenlediği basın toplantısında, İSO'nun ''Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu" sonuçlarını açıkladı.

TÜPRAŞ, üretimden satışlarda 79 milyar lira 42 milyon lirayla listede ilk sırayı alırken, Ford 31 milyar 63 milyon lirayla ikinci, Toyota ise 23 milyar 608 milyon lirayla üçüncü oldu.

Listede Toyota'yı sırasıyla Oyak-Renault, Tofaş, Arçelik, İskenderun Demir ve Çelik, Ereğli Demir ve Çelik, İçdaş Çelik ve Hyundai Assan takip etti.

İstanbul Sanayi Odası'nın hazırladığı ''Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu 2018 Araştırması''nda Türkiye Petrol Rafinerileri AŞ (TÜPRAŞ) ilk sırada yer alırken, Ford ikinci, Toyota üçüncü oldu.

"Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu 2018 Araştırması"nın sonuçları İSO Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan tarafından açıklandı.

TÜPRAŞ, üretimden satışlarda 79 milyar lira 42 milyon lirayla listede ilk sırayı alırken, Ford 31 milyar 63 milyon lirayla ikinci, Toyota ise 23 milyar 608 milyon lirayla üçüncü oldu.

Listede Toyota'yı sırasıyla Oyak-Renault, Tofaş, Arçelik, İskenderun Demir ve Çelik, Ereğli Demir ve Çelik, İçdaş Çelik ve Hyundai Assan takip etti.

Oyak-Renault yükseldi, Tofaş geriledi

Listede ilk 3 sıra değişmezken, geçen yıl beşinci basamakta yer alan Oyak-Renault, 2018'de dördüncülüğe yükseldi. Tofaş ise dördüncü sıradan beşinciliğe geriledi.

İlk 10 sırada yer alan şirketlerde ciddi bir değişim görülmezken, sadece dördüncü ile beşinci sıradaki şirketler yer değiştirdi. 

Son 14 yılın en yüksek büyümesi

İSO 500'ün üretimden satışları son 14 yılın en yüksek büyümesi oldu ve yüzde 34,5 artışla 878 milyar TL'ye çıktı.

Satışlardaki artışta fiyat yükselişlerinin yanı sıra ihracat gelirlerinde etkili olan döviz kurlarındaki artış rol oynadı. Gerçekleşen büyüme oranı da İSO 500'de son 14 yılın en yüksek büyümesi olarak dikkati çekti.

Önceki yıl yüzde 19 olan üretimden satışlardaki reel büyüme ise 2018'de yüzde 11,8'e geriledi. İSO 500'ün faaliyet karı oranı 1,3 puan iyileşti ve yüzde 9,6'dan yüzde 10,9'a yükseldi.

Araştırmaya göre İSO 500'ün ihracatı 2018'de yüzde 11,3 artışla 71,8 milyar dolar oldu. Böylece İSO 500'ün ihracat artış oranı, yüzde 7 olan Türkiye ve sanayi ihracatı artış oranının üzerinde arttı. Bu performansa bağlı olarak İSO 500'ün Türkiye sanayi ihracatı içindeki payı da yüzde 44,5'e yükseldi.

Şirketlerin FAVÖK büyüklüğü 2018'de yüzde 48 artarak 94,7 milyar TL'den 140,2 milyar TL'ye yükseldi. Böylece firmalar son 6 yılın en yüksek FAVÖK artışını gerçekleştirdi. Vergi öncesi dönem kar ve zarar toplamı yüzde 19,7 artarak 53 milyar TL'den 63,5 milyar TL'ye yükseldi. FAVÖK'te reel olarak yüzde 23 gibi yüksek bir artış sağlanırken, vergi öncesi dönem kar ve zarar toplamı reel olarak 0,5 azaldı.

Faaliyet karı 107,8 milyar TL oldu

Geçen yıl İSO 500, 107,8 milyar TL'lik faaliyet karı elde etti. Diğer faaliyetlerden olağan gelir ve karlar 270 milyar TL, diğer faaliyetlerden olağan gider ve zararlar ise 214,2 milyar TL olarak gerçekleşti. Bu iki kalem arasındaki fark alındığında 55,8 milyar TL’lik üretim faaliyet dışı net gelir elde edildi. Bunun 31,5 milyar TL'sini net kambiyo karları oluşturdu. Kalan 24,3 milyar TL ise faiz, iştirak, temettü gelirleri gibi pek çok kalemi içerdi.

İSO 500'ün finansman giderlerinin faaliyet karı içindeki payı yüzde 49,8'den yüzde 88,9'a yükseldi. Yılın ikinci yarısındaki faiz oranları artışı ve TL'deki değer kaybına bağlı olarak enflasyondaki artışlar, İSO 500 için olumsuz mali koşullar yarattı.

İSO 500'de faaliyetlerin finansmanında 2017 yılında yüzde 62,9'a kadar yükselen borçların payı, 2018 yılında 4,1 puan daha artarak yüzde 67'ye yükseldi.

Geçen yıla göre artış hızını ikiye katlayarak reel olarak büyüme eğilimini sürdüren mali borçlar, yüzde 35,3 artış göstererek 242,9 milyar TL'den 328,6 milyar TL'ye yükseldi.

Teknoloji ve Ar-Ge'de yükselme dönemi

Yaratılan katma değer itibarıyla en yüksek payı yüzde 37,5 ile düşük teknoloji yoğunluklu sanayiler alırken, orta-düşük teknoloji yoğunluklu sanayilerin payı 4,9 puan azalarak yüzde 35 oldu. Araştırmada sevindirici gelişme ise orta-yüksek teknoloji yoğunluklu sanayiler grubunun payının yüzde 20,2'den yüzde 22,2'ye yükselmesi oldu.

Yüksek teknoloji yoğunluklu sanayiler grubunun payı yüzde 3,6'dan yüzde 5,3'e, orta yüksek ve yüksek teknoloji yoğunluklu sektörlerdeki firmaların yarattığı katma değer payı ise yüzde 23,8'den yüzde 27,5'e çıktı.

Ar-Ge yapan firma sayısı da 2018'de 276'ya yükseldi. Böylece firma sayısı 2012 yılından bu yana en yüksek seviyeye ulaştı.

İSO 500'ün istihdamı geçen yıl yüzde 2,4 artarken, ödenen maaş ve ücretlerdeki artış da yüzde 20,2 olarak gerçekleşti. İSO 500 içinde yer alan yabancı sermaye paylı kuruluşların sayısı da 2018 yılında 2 adet artarak 117'ye yükseldi.

En yüksek ihracat 5,7 milyar dolarla Ford'dan

Geçen yıl İSO 500 arasında en fazla ihracat yapan ilk üç kuruluş sırasıyla 5,7 milyar dolarla Ford Otomotiv Sanayi AŞ, 4,3 milyar dolarla Toyota ve 3,4 milyar dolarla Oyak-Renault oldu.

Önceki iki yılda olduğu gibi 2018'de de en fazla ihracat yapan ilk üç kuruluş otomotiv sektörü firmalarından oluştu.

İlk 10 arasında 3 milyar 70 milyon dolarla Tofaş dördüncü, 2 milyar 470 milyon dolarla Tüpraş beşinci, 2 milyar 58 milyon dolarla Arçelik altıncı, bir milyar 994 milyon dolarla Hyundai Assan yedinci sırada yer aldı.

Sekizinci ve dokuzuncu şirketlerin ismi açıklanmazken, önceki yıl 12. sırada bulunan İçdaş Çelik, geçen yıl bir milyar 176 milyon dolar ihracatla 10. basamağa yükseldi.

- En büyük 100 sanayi kuruluşu

Birinci 500 Büyük Kuruluş Sıra No:KuruluşlarÜretimden 
Satışlar (Net) 
(TL)
20182017
11TÜPRAŞ-Türkiye Petrol Rafinerileri A.Ş.79.042.478.682
22Ford Otomotiv Sanayi A.Ş.31.062.845.187
33Toyota Otomotiv Sanayi Türkiye A.Ş.23.607.677.900
45Oyak-Renault Otomobil Fabrikaları A.Ş.20.242.372.244
54TOFAŞ Türk Otomobil Fabrikası A.Ş.17.110.648.133
66Arçelik A.Ş.16.551.862.693
77İskenderun Demir ve Çelik A.Ş.15.795.144.102
88Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları T.A.Ş.13.778.194.465
99İçdaş Çelik Enerji Tersane ve Ulaşım Sanayi A.Ş.11.957.290.261
1010Hyundai Assan Otomotiv San. ve Tic. A.Ş.11.084.691.000
1114Çolakoğlu Metalurji A.Ş.10.469.172.006
1212Mercedes-Benz Türk A.Ş.9.159.029.701
1313PETKİM Petrokimya Holding A.Ş.7.870.226.417
1415Vestel Elektronik San. ve Tic. A.Ş.7.775.357.036
1520Aselsan Elektronik San. ve Tic. A.Ş.7.593.473.730
1616İstanbul Altın Rafinerisi A.Ş.7.560.563.835
1717BSH Ev Aletleri San. ve Tic. A.Ş.7.344.647.258
1811Aygaz A.Ş.6.926.502.979
1922Borçelik Çelik San. Tic. A.Ş.6.378.613.632
2019Tosçelik Profil ve Sac Endüstrisi A.Ş.6.078.515.748
2123Vestel Beyaz Eşya San. ve Tic. A.Ş.5.979.397.524
2228TUSAŞ-Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş.5.959.686.554
2324KARDEMİR Karabük Demir Çelik San. ve Tic. A.Ş.5.545.602.546
2430Er-Bakır Elektrolitik Bakır Mamulleri A.Ş.5.449.241.461
2521Unilever San. ve Tic. T.A.Ş.5.363.663.644
2626Sarkuysan Elektrolitik Bakır San. ve Tic. A.Ş.5.229.367.869
2732Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü4.726.437.481
2827Bosch San. ve Tic. A.Ş.4.711.859.582
2936Eren Enerji Elektrik Üretim A.Ş.4.635.549.539
3033Kroman Çelik Sanayii A.Ş.4.602.425.191
3131Milangaz LPG Dağıtım Tic. ve San. A.Ş.4.494.305.244
3238Assan Alüminyum San. ve Tic. A.Ş.4.436.789.031
3318EÜAŞ Elektrik Üretim A.Ş. Genel Müdürlüğü4.421.971.307
3441Baştuğ Metalurji Sanayi A.Ş.4.109.118.141
3535Yücel Boru ve Profil Endüstrisi A.Ş.3.934.190.335
3647İzmir Demir Çelik Sanayi A.Ş.3.932.165.690
3734Eti Gıda San. ve Tic. A.Ş.3.929.465.041
3825Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş.3.781.396.647
3945Enerjisa Enerji Üretim A.Ş.3.773.436.052
4037Philsa Philip Morris Sabancı Sigara ve Tütüncülük San. ve Tic. A.Ş.3.746.615.463
4139AKSA Akrilik Kimya Sanayii A.Ş.3.664.920.993
4258Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı3.555.319.581
4355Diler Demir Çelik Endüstri ve Ticaret A.Ş.3.511.486.567
4443Konya Şeker San. ve Tic. A.Ş.3.460.111.732
4551Yıldız Entegre Ağaç San. ve Tic. A.Ş.3.439.049.615
4640Kastamonu Entegre Ağaç San. ve Tic. A.Ş.3.425.341.179
4749Hayat Kimya Sanayi A.Ş.3.261.322.261
4829Türk Traktör ve Ziraat Makineleri A.Ş.3.258.833.885
4987Otokar Otomotiv ve Savunma Sanayi A.Ş.3.231.722.468
5042Coca-Cola İçecek A.Ş.3.151.455.645
5144İpragaz A.Ş.3.126.973.520
5262Borusan Mannesmann Boru San. ve Tic. A.Ş.3.088.430.409
5350Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu3.086.092.069
5461Kaptan Demir Çelik Endüstrisi ve Ticaret A.Ş.3.049.328.810
5546MMK Metalurji San. Tic. ve Liman İşletmeciliği A.Ş.2.846.225.968
5656BRİSA Bridgestone Sabancı Lastik San. ve Tic. A.Ş.2.825.524.384
5759Modern Karton San. ve Tic. A.Ş.2.747.902.702
5854SÜTAŞ Süt Ürünleri A.Ş.2.744.563.693
5952Banvit Bandırma Vitaminli Yem Sanayi A.Ş.2.705.774.618
6071İçdaş Elektrik Enerjisi Üretim ve Yatırım A.Ş.2.655.884.732
6179BMC Otomotiv San. ve Tic. A.Ş.2.621.379.755
6272ASAŞ Alüminyum San. ve Tic. A.Ş.2.613.978.763
6369Et ve Süt Kurumu Genel Müdürlüğü2.589.230.974
6466Yazıcı Demir Çelik Sanayi ve Turizm Ticaret A.Ş.2.574.448.426
6548Nadir Metal Rafineri San. ve Tic. A.Ş.2.551.371.762
6660Honda Türkiye A.Ş.2.517.851.766
6770Erdemir Çelik Servis Merkezi San. ve Tic. A.Ş.2.495.393.724
6874Yeşilyurt Demir Çelik Endüstrisi ve Liman İşletmeleri Ltd. Şti.2.488.486.631
6984MAN Türkiye A.Ş.2.460.980.013
7063Toros Tarım San. ve Tic. A.Ş.2.454.573.523
7177Soda Sanayii A.Ş.2.453.505.908
72-Tosyalı Toyo Çelik A.Ş.2.410.861.636
7383Bosch Termoteknik Isıtma ve Klima San. Tic. A.Ş.2.319.517.463
74-Posco Assan TST Çelik Sanayi A.Ş.2.233.946.388
7580Koç Metalurji A.Ş.2.228.840.893
7673Namet Gıda San. ve Tic. A.Ş.2.204.440.566
7778Sasa Polyester Sanayi A.Ş.2.201.963.427
7886Ekinciler Demir ve Çelik Sanayi A.Ş.2.194.566.417
79---
8085Gülsan Sentetik Dokuma San. ve Tic. A.Ş.2.124.911.788
8190Tatmetal Çelik San. ve Tic. A.Ş.2.123.265.414
8292JTI Tütün Ürünleri Sanayi A.Ş.2.098.660.667
8396Köksan Pet ve Plastik Ambalaj San. ve Tic. A.Ş.2.046.677.054
84-Kazan Soda Elektrik Üretim A.Ş.2.037.909.076
8575ROKETSAN Roket San. ve Tic. A.Ş.2.007.211.188
8667Şenpiliç Gıda Sanayi A.Ş.2.006.629.676
8788Goodyear Lastikleri T.A.Ş.1.996.534.236
88145Atakaş Çelik San. ve Tic. A.Ş.1.934.228.514
89114Asil Çelik San. ve Tic. A.Ş.1.925.505.086
90110Atlas Enerji Üretim A.Ş.1.901.792.760
9165Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü1.884.139.039
92139Bunge Gıda San. ve Tic. A.Ş.1.881.215.372
9353Abalıoğlu Yem-Soya ve Tekstil Sanayi A.Ş.1.873.759.938
94121Indorama Ventures Corlu Pet Sanayi A.Ş.1.873.034.511
9581C.P. Standart Gıda San. ve Tic. A.Ş.1.847.757.669
9676Sanko Tekstil İşletmeleri San. ve Tic. A.Ş.1.847.105.086
97134Abdi İbrahim İlaç San. ve Tic. A.Ş.1.835.011.236
9895Petlas Lastik San. ve Tic. A.Ş.1.834.118.094
9994Autoliv Cankor Otomotiv Emniyet Sistemleri San. ve Tic. A.Ş.1.784.785.842
100105Kipaş Mensucat İşletmeleri A.Ş.1.778.818.919

sanayi