Depremden etkilenen on ilerin en büyük özellikleri arasında, Türkiye’nin toplam gayri safi yurt içi hasılasının (GSYH) yüzde 10,1’ini gerçekleştiriyor olması. GSYH’nin büyük bölümünü yaratan İstanbul ve Marmara bölgesi dışındaki iller baz alındığında bu yüksek bir orana denk geliyor. Türkiye ekonomisinde 2021 yılında yüzde 11,35 olan büyümenin 1,15 puanı bu on ilden kaynaklanmıştı. Tek başına GSYH’nin yüzde 35’ini yaratan İstanbul’un yıllık büyüme oranına katkısının 3,96 puan olduğu dikkate alındığında, on ilin katkısının boyutu anlaşılıyor. Özellikle yıllık GSYH büyümeye katkısı tek başına 0,25 puan olan Gaziantep, en fazla katkı yapan 8’inci il konumunda bulunuyor. Uzmanlar, yaşanan bu felaketten sonra toparlanmanın zaman alacağını ifade ederek özellikle büyüme rakamlarına dikkat çekiyor.

Sanayi Kuruluşlarının büyük bölümü bu bölgede 

Gaziantep’ten, İSO ilk 500 büyük sanayi kuruluşu listesine girmeyi başaran 29 ve ikinci 500’de 38 olmak üzere toplam 71 firma, Türkiye’nin en büyük 1000 sanayi kuruluşu arasında yer alıyor. Kahramanmaraş’ta ilk 500’de 13, ikinci 500’de 11, Adana’da ilk 500’de 10, ikincide 14, Hatay’da ilk 500’de 9, ikincide 8, Mersin’de sırasıyla 6 ve 8, Osmaniye’de 2 ve 3, Malatya’da ise ikinci 500’de bir firma bulunuyor. Buna göre on ilde ilk 500’de 69, ikincide 82 olmak üzere toplam 151 firma Türkiye’nin en büyük ilk bin sanayi kuruluşu arasında yer alıyor. İhracat bakımından değerlendirildiğinde ise ihracatın yaklaşık yüzde 11’lik bir kısmının da bu bölgeden yapıldığı görülüyor. Yaşanan depremin en büyük etkilerinden birisi de muhakkak vergi dilimlerindeki gelişmelerde yaşanacak. Depremzede on il 2022 yılında devletin 2 trilyon 353,3 milyar lira olan toplam vergi gelirlerinin 176,4 milyar lira ile yüzde 7,5’ini ödedi. Geçen yıl 2 trilyon 802,4 milyar lira olan merkezi yönetim toplam bütçe gelirlerinin de 567,7 milyar lira ile yüzde 6,9’u bu on ilden sağlandı. Depremin ciddi can ve mal kayıplarına yol açtığı on ilde üretimin, ticaretin, ekonomik faaliyetlerin duraksaması, vergilerin ödenememesi, kamu maliyesi açısından önemli bir kayıp anlamına geliyor.

Bankacılık sektörü etkilenecek

Depremin vurduğu illerin can ve mal kayıpları ve ekonomik süreçlerinin kesintiye uğraması bankacılık sektörünün bilançosunu da olumsuz etkileyecek. Sektörde 2022 sonu itibariyle 8 trilyon 253,7 milyar lira olan mevduatın yüzde 6,9 oranındaki 567,7 milyar liralık bölümüne sahip olan bu on ile, aynı tarih itibariyle 7 trilyon 643,4 milyar lira olan toplam nakdi kredilerin ise yüzde 10,3 oranındaki 784,9 milyar liralık bölümünü kullanmış durumda. Bu tutar, deprem yüzünden ağır can ve mal kaybı yaşayan, “canının derdine düşmüş” depremzede yurttaşların kullandığı ticari krediler ile tüketici kredilerini kapsıyor. Bankacılık sektörünün 2022 sonu itibariyle 160,8 milyar lira olan takipteki kredi alacaklarının da yüzde 12,3 oranındaki 19,8 milyar liralık bölümü bu on ilden. Depremin insan hayatı ve maddi servette büyük hasara yol açtığı bu illerde takipteki kredi alacaklarının doğal olarak büyümesi bekleniyor.