Türkiye ile Yunanistan arasındaki yüksek tansiyon son dönemlerde karşılıklı demeçlerle daha farklı bir hal alma yolunda ilerliyor… Ankara’nın ‘Uslu durmazlarsa bir gece ansızın’ mesajına Yunanistan tarafı ‘Hava üstünlüğü bizde. Ezer geçeriz.’ yanıtını veriyor.

Ankara kendi imkanlarıyla yerli/milli savunma sanayiini geliştirip kritik eşikleri aşarken, Atina ise son yıllarda silahlanma konusunda giderek el yükselten ve oldukça gelişmiş sistemleri envanterine kazandıran bir yol izliyor. Yunanistan silahlanmaya 2020’de 530 milyon Euro harcadı. 2021’de bu rakam bir anda 2.52 milyar Euro'yu geçti. Geçtiğimiz yıl harcanan para ise 3.37 milyar Euro oldu.

Savunma Sanayii Analisti Arda Mevlütoğlu ile Türkiye-Yunanistan arasında son yaşananları, NATO ile ABD penceresinden fotoğrafın nasıl göründüğünü ve Ankara’nın muhtemel yol haritasını konuştuk.

NATO üyeliğinden bu yana denge var

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada “ABD'nin bir denge politikası vardı. Türkiye ve Yunanistan ilişkilerindeki denge bozulmaya başladı.” ifadesini kullanmıştı.

Arda Mevlütoğlu’na bu meseleyi soruyoruz… 1952 yılında NATO’ya üye olmalarından sonra her iki ülkenin de silahlı kuvvetlerini neredeyse tamamen ABD askeri yardımlarıyla donattığı yanıtını alıyoruz.

“ABD, Türkiye ve Yunanistan’a sağladığı araç-gereç, silah ve maddi yardımda bu iki ülke arasındaki bölgesel rekabeti de gözeterek belli kıstasları takip etti.” diyor Mevlütoğlu. Her iki tarafa da aynı ya da muadil silahların belli sayısal sınırlar dahilinde sağlandığını söylüyor.

Bu duruma hava kuvvetleri özelinde bir örnek veriyor ve “Her iki ülke aşağı yukarı aynı zaman dilimlerinde F-104 Starfighter, F-102 Delta Dagger, F-4E Phantom II, F-16 Fighting Falcon sahibi oldu.” bilgisini paylaşıyor.

7’ye 10 oranı bozuldu

ABD’nin Türkiye ve Yunanistan’a silah yardımında kamuoyunca “7 / 10 oranı” olarak bilinen bir dengeyi gözettiği sır değil. Bu oranın gündeme gelmesi, dönemin Yunanistan Başbakanı Konstantion Karamanlis’in 1947’den itibaren her iki ülkeye yapılan askeri yardım miktarlarını tespit ve kıyaslaması ile oldu.

1974 Kıbrıs Barış Harekatı’ndan Karamanlis’in bu oranı bir pazarlık unsuru olarak masaya sürdüğünü anımsatıyor Arda Mevlütoğlu. Yoğun diplomatik baskı sonucu 15 Nisan 1976 tarihinde yayınlanan “Geleceğin Amerika Birleşik Devletleri-Yunan Savunma İşbirliğine Yönelik İlkeler” belgesiyle birlikte bunun somutlaştığını anımsatıyor.

“Bu duruma Türkiye tepki gösterdi ancak uygulamada 7/10 oranı devam etti” diyor Mevlütoğlu:

“Türkiye’nin 1980’lerin başlarından itibaren savunma sanayiini yeniden kurması ve özellikle 1990’lardan itibaren üretim kapasitesini geliştirmesi sonucunda ABD’den aldığı askeri yardım hızla azaldı. Bunun neticesinde bahse konu denge oranının pratikte uygulanabilirliği kalmadı.

Ancak PYD/PKK, Doğu Akdeniz, S-400 ve F-35 ile FETÖ elebaşı gibi sorunlar nedeniyle Türk–Amerikan ilişkileri son yıllarda hızla bozuldu. Bu bozulma sürecinde Yunanistan, bölgesel güvenlik sorunlarının yarattığı fırsat pencerelerini de iyi kullanarak İsrail, Mısır, İtalya, Birleşik Arap Emirlikleri gibi bölgesel aktörler ile ABD-Fransa gibi bölge dışı büyük güçlerle ilişkilerini hızla geliştirdi.

Trump yönetiminde Washington-Atina askeri işbirliği güçlendi. Yunanistan, ABD’nin Doğu Akdeniz ve Karadeniz’deki ana partneri haline geldi. Bu durumun hava kuvvetlerine yansıması Yunanistan’ın F-16’larının F-16V seviyesine modernizasyonu, OH-58D silahlı keşif helikopterleri, F-35 tedarikine yönelik olumlu sinyaller, artan müşterek tatbikat ve eğitimler sayılabilir.”

Dümenin ABD yerine İngiltere’ye kırılması mümkün mü?

Madalyonun Yunanistan tarafına baktıktan sonra diğer yüzünü çeviriyor ve Türkiye kısmını da Arda Mevlütoğlu ile konuşuyoruz. Hayır, iki ülke arasındaki uçak sayısı üzerinden sığ bir okumayla yapmıyoruz bunu.

Temel olarak merak ettiğimiz husus son dönemlerde sıkça duyduğumuz İngiltere meselesi. Kimi zaman jet motoru kimi zaman savaş uçağı ve son olarak fırkateyn meselesinde Ankara-Londra hattının çok sıcak olduğuna şahitlik ediyoruz.